5. Przystanek: Las łęgowy Wierzbina

Zabytek przyrody Graniczne Meandry Odry to objęty ochroną, liczący prawie siedem i pół kilometra odcinek naturalnie wijącej się rzeki. Na trudno dostępnych i niezamieszkanych terenach nadrzecznych do dziś zachowały się morfologiczne procesy korytotwórcze, które w przeszłości, zanim w Europie Środkowej przystąpiono do regulacji koryt, były charakterystyczne dla większości naszych rzek. Przejawem tego fenomenu są nieustanne zmiany koryta rzeki, ciągłe przemieszczanie się ławic żwiru i wysepek, powstawanie pionowych ścian brzegowych i gromadzenie glin i piachu w obrębie zakoli.  

Owe naturalne procesy korytotwórcze stanowią w dzisiejszym krajobrazie zjawisko szczególne. Odcinek granicznych meandrów w przeszłości też został poddany regulacji, brzegi koryta rzeki wzmocniono wtedy kamiennymi wałami. Wielka powódź w 1997 r. w znacznym stopniu zniszczyła jednak wcześniejsze umocnienia. Profil koryta rzeki powiększył się, stare osady wypłukała wezbrana woda. Żywiołowo przebiegająca rewitalizacja koryta spowodowała, że odzyskało ono swoją pierwotną funkcję samooczyszczającą. W tym właśnie okresie zanotowano wyraźną poprawę jakości wody, powróciły też w krótkim czasie zwierzęta żyjące na tym obszarze od dawien dawna.

ŁAWICE ŻWIROWE

Z pierwszego przystanku nad Odrą można oglądać rozległą ławicę żwirową. Prosimy turystów i wszystkie osoby odwiedzające to miejsce, aby w okresie wegetacyjnym od kwietnia do października nie wchodzili na namuliska żwiru i piasku i nie niszczyli tutejszej unikatowej fauny. Na terenach z niewielką ilością roślinności gnieżdżą podlegające ochronie sieweczki rzeczne oraz brodźce piskliwe. Ich nakrapiane jajeczka na żwirowym podłożu nietrudno przeoczyć i co za tym idzie łatwo rozdeptać. Najcenniejszym przedstawicielem fauny jest bardzo rzadki pająk wymyk szarawy, który w Republice Czeskiej występuje tylko na kilku podobnych obszarach. Norki, w których samice troszczą się o swoje potomstwo, można niechcący bardzo łatwo zniszczyć. Ze względu na to, że nanosy są coraz częściej odwiedzane przez turystów, populacja wymyka szarawego w ostatnich latach mocno się skurczyła. Można też natknąć się tu na drzewa powalone przez bobry europejskie oraz na resztki potrawy i kału wydry europejskiej. 

LAS ŁĘGOWY WIERZBINA

Kolejny przystanek to regularnie zatapiany, tzw. miękki las łęgowy Wierzbina.  W starych spróchniałych pniach topoli czarnych i wierzb gnieżdżą nurogęsi. Dolina Odry to jedyne na terenie Republiki Czeskiej rozległe lęgowisko tej kaczki nurkującej. Wczesną wiosną niezacienione jeszcze liśćmi podszycie ubarwiają złociste połacie ziarnopłonów wiosennych, złoci żółtej i zawilca żółtego. Nieco później zakwitają dywany kwiatów czosnku niedźwiedziego i czosnaczka pospolitego. W zaroślach ukrywają się ropuchy szare, żaby trawne i żaby dalmatyńskie. Mikologom radość sprawi niewątpliwie obecność smardzów zwyczajnych, krążkówek prążkowanych czy różnych gatunków kustrzebki.

JEZIORO MAŁY KALISZOK

Na uwagę zasługuje także inna część zabytku przyrody, mianowicie Mały Kaliszok. Chodzi o akwen, który powstał w wyniku eksploatacji żwiru. Kiedy zakończono wydobycie, sztuczne jezioro stało się miejscem, w którym wiosną rozmnażają się zwierzęta ziemno-wodne. W maju tafla wody pokrywa się mnóstwem kwiatów włosiennika krążkolistnego. Grzybień północny został tu wysadzony sztucznie. 

Następny przystanek

• Na wzgórzu